Karmienie przez sondę – jak wygląda w praktyce?

​Karmienie przez sondę, czyli żywienie dojelitowe za pomocą rurki, to temat, który może powodować wiele pytań i niepokojów. Nic dziwnego - to sposób podawania pokarmu, który omija normalne jedzenie ustami. Choć może to brzmieć poważnie, dla wielu osób karmienie przez sondę jest jedynym sposobem, by organizm dostał potrzebne składniki odżywcze, co pomaga wracać do zdrowia lub utrzymać dobrą kondycję. W tym artykule wyjaśniamy, czym jest karmienie przez sondę, kto go potrzebuje i jak wygląda na co dzień.

Karmienie przez sondę – co warto wiedzieć?

Jak działa karmienie przez sondę?

W tej metodzie używa się rurki z plastiku, którą lekarz lub pielęgniarka wprowadza przez nos (czasem usta) i dalej, przez gardło i przełyk, do żołądka lub jelita cienkiego. Do tej rurki można podać specjalnie przygotowany płynny pokarm. Ważne, by jelita poniżej końca sondy były drożne i sprawne, bo tylko wtedy takie żywienie jest możliwe i bezpieczne.

Dla kogo jest przeznaczone żywienie dojelitowe?

Z karmienia przez sondę korzystają osoby po udarach, z chorobami neurologicznymi, nowotworami jamy ustnej, a także niedożywione, osłabione i z problemami z połykaniem. W przypadku dłuższej potrzeby żywienia, lekarz może zadecydować o założeniu przetoki odżywczej przez powłoki brzuszne – tzw. żywienie przez PEG (przezskórną gastrostomię endoskopową), która jest wygodniejsza i bardziej komfortowa dla pacjentów wymagających długoterminowego wsparcia.

Pielęgnacja i opieka nad sondą

Mając sondę, trzeba pilnować higieny i dbać o jej drożność, by nie pojawiły się komplikacje.

Jak dbać o sondę?

Trzeba utrzymywać sondę w czystości. Po każdym karmieniu lub podaniu leków należy przepłukać ją wodą (50-100 ml), by jedzenie nie zatykało rurki. Trzeba dbać o czystość nosa (lub ust tam, gdzie sonda wchodzi) i jamy ustnej, bo śluzówka bez jedzenia szybciej wysycha i łatwiej o infekcje. Zaleca się nawilżanie ust i języka oraz stosowanie maści na skórę nosa, jeśli jest podrażniona.

Jak nie dopuścić do zatkania i zakażenia?

Zatkania sondy można uniknąć, przepłukując ją po każdej czynności. Jeżeli się zatka, nie można jej przepychać na siłę. Czasami pomaga ciepła woda lub specjalny enzym, czasem trzeba rurkę wymienić. By chronić się przed zakażeniami, warto używać gotowych, jałowych mieszanek żywieniowych i przestrzegać czystości przy przygotowywaniu pokarmów. Sondę zwykle wymienia się co 2 do 6 tygodni - zależy to od materiału i zaleceń lekarza.

Kontrola stanu sondy i miejsca jej umieszczenia

Opiekunowie muszą obserwować, czy sonda i skóra wokół niej są w dobrym stanie. Trzeba sprawdzać, czy nie ma podrażnień, zaczerwienienia, obrzęku, wycieku ani bólu. Przed każdym karmieniem sprawdza się, czy sonda nie przesunęła się. Jeśli końcówka rurki nie jest w żołądku, jedzenia nie wolno podać. Zewnętrzny fragment sondy powinien być dobrze przyczepiony do skóry, aby zmniejszyć ryzyko wysunięcia, co może się zdarzać szczególnie u osób z demencją.

Karmienie przez sondę na co dzień - wskazówki

Dieta i przygotowanie posiłków do sondy

Najlepiej używać gotowych, specjalnych mieszanek do żywienia przez sondę. Są one dobrze zbilansowane, jałowe, płynne i rzadko uczulają. Wybór odpowiedniego produktu ustala lekarz lub dietetyk. Możliwe jest też podawanie zmiksowanych posiłków i leków w płynie, ale wymaga to ostrożności, by nie zatkać rurki albo nie wywołać zakażenia. Jeśli trzeba podać leki, najlepiej robić to osobno, 15-30 minut przed lub po karmieniu.

Wsparcie psychiczne i praktyczne rady

Karmienie przez sondę może być trudne emocjonalnie - pacjenci często czują wstyd czy złość z powodu braku normalnego jedzenia. Wsparcie ze strony bliskich i personelu jest bardzo ważne. Trzeba rozmawiać o uczuciach, pytać o wszystko, czego się nie wie, a także nauczyć się nowych czynności związanych z karmieniem i pielęgnacją sondy. Dobrze jest korzystać z szkoleń, które często prowadzą pielęgniarki i dietetycy.

Artykuł partnera