Kandydoza jamy ustnej - skąd się bierze?

​Kandydoza jamy ustnej to stan zapalny w obrębie śluzówki wywołany grzybami z rodziny Candida. Grzybica może przebiegać w kilku postaciach, jednak w większości ma bardzo podobne objawy. W leczeniu schorzenia stosuje się najczęściej leki miejscowe, chyba że lekarz zaleci inaczej. Czym jest kandydoza jamy ustnej? Co stwarza ryzyko zakażenia? Jak ją leczyć?

Kandydoza jamy ustnej – co to jest?

Kandydoza jamy ustnej, nazywana także grzybicą, to stan zapalny śluzówki jamy ustnej, obejmujący zwykle obszar¹:

• języka,
• policzków,
• przedsionka jamy ustnej.

Za rozwój infekcji odpowiadają grzyby z gatunku Candida albicans. Co ciekawe, grzyby te naturalnie występują w organizmie ludzkim. Ich obecność w niewielkiej ilości jest uzasadniona i wpływa pozytywnie na mikroflorę. Jednak nadmiar grzybów Candida prowadzi do stanu zapalnego – kandydozy.² Drożdżaki Candida są naturalnie usuwane przez organizm, tak aby nie doprowadzić do ich nagromadzenia. Jednak w sytuacjach, gdy z pewnych przyczyn dochodzi do intensywnego rozmnażania się grzybów, organizm nie jest w stanie sobie z tym poradzić. W efekcie tego rozwija się kandydoza.²

Grzybica jamy ustnej – przyczyny

Bezpośrednią przyczyną kandydozy jamy ustnej są drożdżaki. Czynniki sprzyjające ich nadmiernej obecności w organizmie to³:

• długotrwała antybiotykoterapia;
• niedobory: żelaza, kwasu foliowego, witaminy C;
• cukrzyca;
• niedoczynność lub nadczynność tarczycy;
• niska odporność organizmu – może to dotyczyć zarówno stanów przejściowych, jak i zaburzeń odporności, np. AIDS;
• uzupełnienia protetyczne (drażnią śluzówkę, czym zwiększają ryzyko różnych infekcji).

Kandydoza jamy ustnej występuje również częściej u osób, które w swojej diecie spożywają bardzo duże ilości węglowodanów. Dodatkowo w większej grupie ryzyka są noworodki i kobiety po 50. roku życia.³

Kandydoza jamy ustnej – objawy. Jak rozpoznać?

Kandydoza jamy ustnej może występować w kilku postaciach, jako³:

• ostra kandydoza rzekomobłoniasta – w jej przebiegu pojawiają się tzw. pleśniawki;
• przewlekła kandydoza zanikowa – w bardzo wielu przypadkach dotyczy osób noszących protezę;
• przewlekła kandydoza hiperplastyczna.

Kandydoza jamy ustnej może występować również jako zapalenie kątów ust, co jest szczególnie typowe dla dzieci.³ Grzybicę jamy ustnej rozpoznaje się przede wszystkim po białych nalotach na błonach śluzowych. Często przybierają one postać pleśniawki. W niektórych przypadkach zmiany mogą być bardziej zaostrzone i mieć postać rumieniowatą. Wówczas też w jamie ustnej obecne są bolesne guzki.³

Jak leczyć kandydozę jamy ustnej?

Po zaobserwowaniu objawów kandydozy jamy ustnej należy zgłosić się do lekarza. Specjalista zaleci m.in. wykonanie badania mykologicznego, co pozwoli ustalić konkretny szczep grzybów i dopasować odpowiednie leki przeciwgrzybicze. Zwykle zaleca się stosowanie leków miejscowych³, takich jak np. Chlorchinaldin VP.⁴

Lek posiada substancję czynną – chlorchinadol. Działa on m.in. przeciwgrzybiczo. Chlorchinaldin pomaga więc zmniejszyć stan zapalny wywołany przez grzyby, w związku z tym jest polecany do stosowania przy kandydozie. Chlorchinaldin ma postać tabletek do ssania, które należy przyjmować zgodnie z zaleceniami producenta, co 1–2 godziny, nie przekraczając 10 sztuk w ciągu doby. ⁴

W leczeniu kandydozy jamy ustnej ogromne znaczenie ma także wyeliminowanie wszelkich czynników (o ile to możliwe), które sprzyjają infekcji grzybiczej. Jeśli występują inne choroby ogólnoustrojowe, należy się skoncentrować na ich leczeniu. Niekiedy konieczne może być zastosowanie farmaceutyków przeciwgrzybiczych o działaniu ogólnym (zaawansowane przypadki).³

Bibliografia:

1. Maciejewska J., Kandydoza błony śluzowej jamy ustnej, Medycyna Praktyczna, 2017, dostęp: 17.03.2022.
2. Nagel P., Dieta przeciwgrzybicza – czy faktycznie istnieje?,  Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, dostęp: 17.03.2022.
3. Lorkowska-Zawicka B., Grzybicze zapalenie jamy ustnej, Medycyna Praktyczna,  2014, dostęp: 17.03.2022.
4. Chlorchinaldin Charakterystyka Produktu Leczniczego, dostęp: 30.03.2022.

Artykuł partnera